English
فارسی
سونوگرافی فراصوتی یکی از روش‌های تشخیص بیماری در پزشکی است. به این روش اکوگرافی، پژواک‌نگاری و صوت‌نگاری نیز گفته می‌شود. این روش بر مبنای امواج فراصوت و برای بررسی بافت‌های زیرجلدی مانند عضلات، مفاصل، تاندون‌ها و اندام‌های داخلی بدن و ضایعات آن‌ها طراحی شده‌است. سونوگرافی در حاملگی نیز کاربردهای وسیعی داشته و امروزه کاربردهای درمانی نیز دارد.
امواج فراصوت به شکلی از انرژی امواج مکانیکی گفته می‌شود که فرکانس آن‌ها بالاتر از حد شنوایی انسان باشد. گوش انسان قادر است امواج بین ۲۰ هرتز تا ۲۰,۰۰۰ هرتز را بشنود. هر موج (شنوایی یا فراصوت) یک آشفتگی مکانیکی در یک محیط گاز، مایع و یا جامد است که به بیرون از چشمه صوتی و با سرعتی یکنواخت و معین حرکت می‌کند. ماده در حرکت یا گسیل موج مکانیکی منتقل نمی‌شود. اگر ارتعاش ذرات در جهت عمود بر انتشار صوت باشد، موج عرضی است که بیشتر در جامدات رخ می‌دهد و در صورتی که ارتعاش در راستای انتشار امواج باشد، موج طولی است. انتشار در بافت‌های بدن به صورت امواج طولی است. از این رو در پزشکی با اینگونه امواج (بالای ۲۰,۰۰۰hertz) سر و کار داریم. در کاربردهای تصویربرداری پزشکی، امواج فراصوت در محدوده فرکانسی ۲ تا ۲۰ مگاهرتز به کار گرفته می‌شوند. فرکانس‌های بالاتر از این میزان کاربردهای تحقیقاتی و آزمایشگاهی دارند.
این نوع تصویربرداری، انواع مختلفی از تصاویر را ارائه می‌دهد که معروفترین نوع آن‌ها B-Mode است و امپدانس صوتی یک مقطع دو بعدی از بافت را به نمایش میگذارد. سایر انواع تصاویر میتوانند جریان خون، حرکت بافتها، محل خون، وجود مولکولهای خاص، استحکام بافت و یا آناتومی یک منطقه سه بعدی را نشان دهند.
سونوگرافی در مقایسه با سایر شیوههای تصویربرداری پزشکی دارای مزیتهایی است. این دستگاه تصاویر را بهصورت لحظهای ارائه می‌دهد، قابلحمل است و میتوان آن را در کنار تخت قرار داد، هزینه کمتری دارد و از امواج یونیزه مضر استفاده نمیکند. نواقص این دستگاه عبارتند از: محدودیتهای مختلف در زمینه زاویههای تصویربرداری (از جمله: میزان همکاری بیمار و شرایط فیزیکی وی)، بروز مشکل هنگام تصویربرداری از ساختارهای پشت استخوان و فضای بین آن‌ها و وابستگی این دستگاه به حضور یک اپراتور ماهر.