رگنگاری یا آنژیوگرافی به معنای پرتونگاری از رگهای خونی پس از پر کردن آنها از ماده حاجب برای مشاهده و معاینه دقیق آنهاست. این کار روشی برای تشخیص پاتولوژی فضای داخلی رگهای خونی یا لومن (lumen) است. آنژیوگرافی روندی است که دقیقترین اطلاعات ممکن از عروق را تهیه و قبل از عمل در اختیار جراح قرار میدهد. بر پایه این اطلاعات، جراح میتواند برخی از بیماریها را بدون نیاز به عمل جراحی باز درمان کند و در صورت نیاز به عمل باز، این اطلاعات جراح را در انجام سریع و دقیق این امر یاری میدهند. امروزه آنژیوگرافی تشخیصی به صورت سرپائی انجام میگیرد. ابتدا، ماده حاجب از طریق یک کاتتر که وارد فضای داخل عروقی شده و تا مبدا عروق مورد بررسی هدایت شده است به ابتدای رگ مورد بررسی تزریق میشود و سپس تصویربرداری رادیوگرافیک انجام میگیرد. عروق دچار تنگی یا اتساع یا انسداد در تصویر کاملاً مشخص هستند. درحقیقت آنژیوگرافی، روشی طلایی و استاندارد برای تشخیص تنگی ها یا سایر اختلالات عروقی می باشد.
کاتتر آنژیوگرافی برای بررسی عروق خونی در نقاط حساس بدن از جمله مغز، کلیه، لگن، پا، ریه، قلب و گردن استفاده میشود. پزشکان از این پروسه برای تشخیص موارد زیر استفاده میکنند:
▪ تشخیص بیماریها و آنوریسم در آئورت یا سایر عروق بزرگ خون
▪ تشخیص بیماریهای آترواسکلروتیک در شریان کاروتید گردن که منجر به کاهش جریان خون مغز و در نهایت سکته مغزی میشود.
▪ تشخیص آنوریسم کوچک یا تغیر شکل عروق در اطراف مغز
▪ تشخیص بیماری آترواسکلروتیک که منجر به باریک شدن شریان های پیش رونده به سمت پاها میشود.
▪ راهنمای جراحان برای انجام عملهای ترمیمی بر عروق خونی مانند کار گذاشتن استنت
▪ تشخیص آسیب در شریانها به ویژه در بیماران با تورم مغزی
▪ تشخیص انسداد آئورت یا شاخههای اصلی آن
▪ فراهم کردن طرح مناسب برای انجام عملهای جراحی مثل بای پس کرونر
▪ تشخیص مکان دقیق خون ریزیهای داخلی، مثل زخم معده
تجهیزاتی که معمولا برای این تست استفاده میشود شامل، تیوپ رادیولوژیک، تیوپ اشعه ایکس و مانیتور برای نمایش ناحیه مورد آزمایش است.
کاتتر آنژیوگرافی بسیار شبیه تستهای اشعه ایکس رایج است. برای انجام این آزمایش پرستار یک لوله وریدی را از طریق یک ورید کوچک در بازو یا دست وارد میکند. ممکن است پیش از آغاز پروسه مقدار کمی از خون را بگیرند تا اطمینان حاصل شود که کلیهها به خوبی کار میکنند و خون به صورت طبیعی منعقد میشود. گاهی داروی مسکن نیز بهصورت وریدی تزریق میشود تا درد در حین انجام آزمایش کاهش پیدا کند. پیش از آغاز کار ناحیه ای از بازو که کاتتر از طریق آن وارد میشود به خوبی تمیز میشود. سپس رادیولوژیست یک برش بسیار کوچک بر روی پوست ایجاد میکند تا کاتتر از طریق آن وارد شریان شود. سپس کاتتر به سمت شریانهای مورد نظر هدایت میشود.